คำถาม : ตกจากที่สูงอันตรายแค่ไหน

คำถาม : ตกจากที่สูงอันตรายแค่ไหน
กลไกการบาดเจ็บจากการตกที่สูง (Injury Mechanism from Falls) แบบละเอียดทางการแพทย์

การบาดเจ็บจากการตกที่สูงเกิดจาก พลังงานจลน์ (Kinetic Energy, KE) ที่เพิ่มขึ้นตามความสูง โดยคำนวณจาก:
KE = mgh
(เมื่อ m = มวลร่างกาย, g = ความเร่งโน้มถ่วง, h = ความสูง)

ร่างกายมนุษย์รับแรงกระแทกได้จำกัด โดยมี Critical Thresholds ที่ทำให้เกิดการบาดเจ็บรุนแรง ดังนี้
1. Biomechanics of Trauma (ชีวกลศาสตร์ของการบาดเจ็บ)
1.1 แรงกระแทก (Impact Force)
50 G-force: ทำให้เกิด Diffuse Axonal Injury (DAI) เส้นประสาทในสมองฉีกขาด
100 G-force: เสี่ยง กระดูกสันหลังหัก (Spinal Cord Injury) และ อวัยวะภายในแตก
ตัวอย่าง
ตกจาก 2 เมตร แรงกระแทก 10-15 G (กระดูกหักได้หากตกผิดท่า)
ตกจาก 6 เมตร แรงกระแทก 40-50 G (สมองบาดเจ็บรุนแรง)
ตกจาก 10 เมตร แรงกระแทก 70-100 G (อวัยวะฉีกขาด, เสียชีวิต)
1.2 Deceleration Injury (การบาดเจ็บจากแรงหน่วง)
เมื่อร่างกายกระแทกพื้น จะเกิด การหยุดแบบกะทันหัน (Sudden Deceleration) ทำให้:
อวัยวะภายในยังเคลื่อนที่ด้วยความเร็วเดิม เกิด Shearing Force ฉีกขาด
สมอง: กระทบกับกะโหลก Contrecoup Injury (สมองกระแทกด้านตรงข้าม)
ปอด: Pulmonary Laceration เลือดออกในปอด
หัวใจ/Aorta: Aortic Dissection จากแรงดันเลือดพุ่งกลับ

2. การบาดเจ็บจำแนกตามความสูง (Height-Specific Injuries)
2.1 ตกจาก < 3 เมตร (Low-Level Fall)
กระดูกหัก (Fractures)
Colles Fracture (ข้อมือหัก) พบบ่อยเมื่อใช้มือยันพื้น
Hip Fracture โดยเฉพาะผู้สูงอายุที่กระดูกบาง
ศีรษะกระแทก
Linear Skull Fracture (ร้าวตามแนวกระดูก)
Subdural Hematoma (เลือดคั่งใต้เยื่อหุ้มสมอง)
2.2 ตกจาก 3-6 เมตร (Moderate-Level Fall)
กระดูกสันหลังหัก (Spinal Fracture)
Compression Fracture (กระดูกสันหลังยุบ)
Burst Fracture (เสี่ยงกดทับไขสันหลัง)
อวัยวะภายในบาดเจ็บ
Liver/Spleen Laceration เลือดออกในช่องท้อง (Hemoperitoneum)
Renal Artery Dissection ไตขาดเลือด
2.3 ตกจาก 6 เมตร (High-Level Fall)
Polytrauma (บาดเจ็บหลายระบบ)
Flail Chest (กระดูกซี่โครงหักหลายจุด) หายใจล้มเหลว
Pelvic Fracture เสียเลือดมาก (2 ลิตร)
Traumatic Brain Injury (TBI)
Diffuse Axonal Injury (DAI)
Epidural Hematoma (เลือดคั่งเหนือเยื่อหุ้มสมอง)

3. ปัจจัยที่ทำให้บาดเจ็บรุนแรงขึ้น (Worsening Factors)
3.1 Surface Impact (ลักษณะพื้นผิวที่ตก)
คอนกรีต แรงกระแทกสูงสุด เพิ่มความเสี่ยงกระดูกหัก
น้ำ/พื้นนุ่ม ลดแรงกระแทก แต่เสี่ยง Drowning หรือ Hypothermia
3.2 ท่าตก (Body Position)
Feet-first (เท้ากระแทกก่อน)
Calcaneal Fracture (ส้นเท้าหัก)
Lumbar Spine Fracture (กระดูกเอวหัก)
Head-first (ศีรษะกระแทกก่อน)
Cervical Spine Fracture (กระดูกคอหัก) อัมพาต
Basilar Skull Fracture (กะโหลกร้าวฐานสมอง)
3.3 อายุและสุขภาพ
เด็ก กระดูกยืดหยุ่นกว่า แต่สมองเสี่ยงบาดเจ็บง่าย
ผู้สูงอายุ กระดูกบาง เสี่ยง Hip Fracture แม้ตกจากที่ต่ำ

4. การประเมินและการรักษา (Medical Management)
4.1 Primary Survey (ATLS Protocol)
A (Airway) ตรวจสอบทางเดินหายใจอุดกั้น
B (Breathing) หากรอยโรค Pneumothorax/Hemothorax
C (Circulation) ช็อกจากเสียเลือด ให้ IV Fluids
D (Disability) ระดับความรู้ตัว (GCS) และอาการทางระบบประสาท
E (Exposure) ตรวจหาบาดแผลซ่อนเร้น
4.2 การตรวจเพิ่มเติม
CT Whole Body ค้นหาการบาดเจ็บภายใน
FAST Exam: อัลตราซาวด์ด่วนหาการตกเลือดในช่องท้อง

4.3 การรักษาเฉพาะ
สมองบาดเจ็บ ลดความดันในกะโหลก (Mannitol/Hypertonic Saline)
กระดูกสันหลังหัก Immobilization ศัลยกรรมด่วน
เลือดออกในช่องท้อง Embolization หรือ ผ่าตัดฉุกเฉิน

สรุปสำหรับบุคลากรการแพทย์
Critical Height: 6 เมตร เสี่ยงเสียชีวิตจาก Polytrauma
Golden Hour: ต้องรีบ Resuscitate และส่งต่อ Trauma Center
ป้องกัน Long-Term Disability: โดยเฉพาะ Spinal Cord & Brain Injuries

หากมีข้อสงสัยเพิ่มเติม เช่น Biomechanical Modeling หรือ Case Studies สามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ครับ