ทำไมผู้ป่วยต้องอยู่ ''ระดับเข่า'' ของผู้ทำ CPR?

ทำไมผู้ป่วยต้องอยู่ ''ระดับเข่า'' ของผู้ทำ CPR?
คำถามนี้ดีมากและสำคัญครับ การที่แนวทางการกู้ชีพ (CPR) กำหนดให้ระดับลำตัวผู้ป่วยควรอยู่ "ประมาณระดับเข่าของผู้ช่วยชีวิต" เมื่อทำการนวดหัวใจนั้น ไม่ได้เป็นแค่คำแนะนำทั่วไป แต่มีหลักการทางสรีรศาสตร์และฟิสิกส์ที่ชัดเจนรองรับ
สรุปแบบสั้นๆ: การวางผู้ป่วยในระดับนี้ ทำให้ผู้ช่วยชีวิตสามารถกดหน้าอกได้ลึกและมีประสิทธิภาพมากที่สุด โดยไม่เหนื่อยเร็ว ซึ่งเป็นปัจจัยชี้เป็นชี้ตายสำหรับผู้ป่วย
ต่อไปนี้คือเหตุผลเชิงลึกทางการแพทย์และทางกลศาสตร์ประกอบ:
1. หลักการทางฟิสิกส์: การส่งผ่านแรงโดยตรง (Direct Force Transfer)
กลไก: การนวดหัวใจที่มีประสิทธิภาพต้องใช้แรงในแนวตั้งฉากกับหน้าอกผู้ป่วยในปริมาณที่มากพอ เพื่อกดให้หน้าอกยุบลงลึก 5-6 ซม.
เหตุผล: เมื่อผู้ช่วยชีวิตอยู่ในท่ายืนคุกเข่า และผู้ป่วยอยู่ต่ำในระดับเข่า แรงจากร่างกายส่วนบนและน้ำหนักตัวของผู้ช่วยชีวิตจะสามารถส่งผ่านลงมาได้อย่างเต็มที่และมีประสิทธิภาพที่สุด ลงไปยังหน้าอกผู้ป่วยโดยตรง โดยไม่มีการสูญเสียพลังงาน
กับการอยู่สูงกว่า: หากผู้ป่วยนอนบนเตียงที่สูงกว่าระดับเข่ามาก ผู้ช่วยชีวิตจะต้องใช้แรงจากกล้ามเนื้อแขนและไหล่เป็นหลัก ซึ่งแรงจากกล้ามเนื้อเหล่านี้มีน้อยกว่าและทำให้เหนื่อยล้าส่งผลให้ความลึกและความเร็วของการกดลดลงหลังจากผ่านไปไม่กี่นาที
2. หลักการทางสรีรศาสตร์: ท่าทางและกลศาสตร์การเคลื่อนไหว (Body Mechanics)
กลไก: ท่าทางที่ถูกต้องช่วยป้องกันการบาดเจ็บของผู้ช่วยชีวิตและรักษาประสิทธิภาพในการกดได้อย่างต่อเนื่อง
เหตุผล: ในท่าที่ถูกต้อง (ผู้ช่วยชีวิตคุกเข่า, ตัวตั้งตรง, แขนตรง) กล้ามเนื้อหลังและแกนกลางร่างกายจะทำงานอย่างสมดุล ทำให้สามารถออกแรงได้สม่ำเสมอและลดความเมื่อยล้ากับการอยู่สูงกว่า: หากผู้ป่วยอยู่สูงเกินไป ผู้ช่วยชีวิตต้องยกไหล่และงอแขนมากขึ้น หรือต้องพยายามโน้มตัวขึ้นไปข้างหน้า ท่านี้ทำให้ใช้แรงจากกล้ามเนื้อส่วนที่ไม่แข็งแรงได้เต็มที่ (เช่น กล้ามเนื้อไหล่และหลังส่วนล่าง) และนำไปสู่การบาดเจ็บของผู้ช่วยชีวิตได้
3. การรักษาความลึกและอัตราการกดที่สม่ำเสมอ
กลไก: การศึกษาพบว่าอัตราการรอดชีวิตจะดีที่สุดเมื่อการกดหน้าอกมีความลึกและอัตราที่เหมาะสม อย่างสม่ำเสมอ ตลอดระยะเวลาการกู้ชีพ
เหตุผล: การที่ผู้ป่วยอยู่ต่ำในระดับเข่า ทำให้ผู้ช่วยชีวิตสามารถรักษาความลึก 5-6 ซม. และอัตรา 100-120 ครั้ง/นาที ได้อย่างต่อเนื่องโดยไม่ต้องออกแรงมหาศาลจากกล้ามเนื้อแขนกับการอยู่สูงกว่า: การกดบนเตียงสูงมักนำไปสู่ "การกดตื้น" (Shallow Compressions) ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุหลักที่ทำให้การกู้ชีพล้มเหลว
4. ความปลอดภัยของผู้ป่วย: ป้องกันการกดในตำแหน่งผิด
กลไก: เมื่อผู้ช่วยชีวิตอยู่ในท่าทางที่มั่นคงและสบาย (ผู้ป่วยอยู่ในระดับเหมาะสม) โอกาสที่มือจะเลื่อนออกจากตำแหน่งกดที่ถูกต้อง (กึ่งกลางหน้าอก บนกระดูกsternum) ก็จะลดลง
เหตุผล: การกดตำแหน่งผิด เช่น ไปทางซ้ายหรือขวาเกินไป เพิ่มความเสี่ยงที่จะทำให้กระดูกซี่โครงหักและทำลายอวัยวะภายใน (เช่น ตับหรือม้าม) ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง
สรุป
การกำหนดให้ "ระดับลำตัวผู้ป่วยอยู่ประมาณระดับเข่าของผู้ช่วยชีวิต" จึงเป็น การออกแบบตำแหน่งที่เหมาะสมที่สุดทางกลศาสตร์ เพื่อให้:
1. แรงกดมีประสิทธิภาพสูงสุด
2. ผู้ช่วยชีวิตสามารถทำงานได้นานและปลอดภัย
3. รักษาคุณภาพการนวดหัวใจให้ได้มาตรฐานสม่ำเสมอ
ในสถานการณ์จริง คำแนะนำนี้มักแปลเป็น "ให้ดึงผู้ป่วยลงมาจากเตียงมาวางบนพื้น" ทันทีที่ปลอดภัยที่จะทำได้ เพราะพื้นคือพื้นผิวที่แข็งและอยู่ในระดับที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการทำ CPR อย่างมีประสิทธิภาพ