คำถาม : น้ำตาเทียมช่วยอะไร

การใช้น้ำตาเทียมได้นานแค่ไหนขึ้นอยู่กับ ชนิดของน้ำตาเทียม, ปริมาณที่ใช้, และ ภาวะตาของผู้ใช้ ซึ่งในเชิงลึกทางการแพทย์ น้ำตาเทียมจัดเป็น ยากลุ่มสารหล่อลื่นตา (ocular lubricants) ที่มีคุณสมบัติและข้อจำกัดแตกต่างกัน ดังนี้:

⸻

1. ชนิดของน้ำตาเทียม
ก. มีสารกันเสีย (Preserved Artificial Tears)
มีสารเช่น benzalkonium chloride (BAK), polyquaternium-1 (Polyquad) ซึ่งฆ่าเชื้อและยืดอายุการเก็บรักษา
ข้อดี: สะดวก ราคาถูก ใช้ได้นานหลังเปิด (โดยเฉลี่ย 1 เดือน)
ข้อเสีย: ถ้าใช้ เกินวันละ 4-6 ครั้ง เสี่ยงต่อ การระคายเคืองเรื้อรัง, พิษต่อเยื่อบุตาและผิวกระจกตา เพราะสารกันเสียสามารถทำลายเซลล์เยื่อบุผิวตา (epithelial cells)

ข. ไม่มีสารกันเสีย (Preservative-Free Artificial Tears)
มาในรูปแบบหลอดเล็กใช้ครั้งเดียว (unit-dose) หรือขวดพิเศษที่ป้องกันการปนเปื้อน
ข้อดี: ใช้ได้บ่อยเท่าที่ต้องการ ปลอดภัยแม้ใช้ระยะยาวหรือกับผู้ป่วยโรคตาเรื้อรัง (เช่น Sjögrens syndrome, keratoconjunctivitis sicca)
ข้อเสีย: ราคาแพงกว่า ต้องทิ้งหลังเปิดภายใน 24 ชั่วโมง (แบบหลอดเดี่ยว)

⸻

2. ภาวะของดวงตา
หากเป็น ตาแห้งเล็กน้อยจากสภาพแวดล้อมหรือจ้องจอ ใช้วันละ 14 ครั้งได้โดยไม่เป็นอันตราย
หากเป็น โรคตาแห้งเรื้อรังหรือมีภาวะน้ำตาผลิตน้อย (aqueous tear-deficient dry eye) แพทย์อาจแนะนำให้ใช้น้ำตาเทียมชนิดไม่มีสารกันเสียวันละ 610 ครั้ง หรือทุก 12 ชั่วโมงในระยะวิกฤต
สำหรับผู้ที่ต้องใช้ ระยะยาว (เรื้อรัง) แนะนำให้เลือกชนิดไม่มีสารกันเสียเป็นหลัก

⸻

3. ระยะเวลาการใช้
น้ำตาเทียม ไม่ทำให้ตาเสื่อม หรือต้องพึ่งตลอดชีวิต เหมือนยาบางชนิด
แต่หากใช้ต่อเนื่องเกิน 13 เดือนโดยไม่ดีขึ้น ควรพบจักษุแพทย์ เพราะอาจมีโรคพื้นฐาน เช่น:
ภูมิแพ้ตา
การอักเสบเรื้อรังของต่อมน้ำตา
โรคผิวกระจกตา
ผลจากการใช้ยาหยอดตาอื่นๆ (เช่น ยาลดความดันตา)

⸻

สรุป
ใช้ต่อเนื่องได้นานหากเป็นชนิดไม่มีสารกันเสีย
ควรใช้ตามคำแนะนำของแพทย์หากมีโรคตาแห้งรุนแรง
ถ้าใช้เกิน 1 เดือนแล้วยังมีอาการมาก ควรตรวจเพิ่มเติม

ถ้าคุณต้องใช้บ่อย ๆ ทุกวัน คุณใช้น้ำตาเทียมยี่ห้ออะไรอยู่ และมีอาการแสบตาหรือเคืองร่วมด้วยไหม?