Amitriptyline overdose คือ
Amitriptyline overdose คือ การจัดการภาวะพิษและการรักษาเชิงลึกทางการแพทย์
Amitriptyline เป็น tricyclic antidepressant (TCA) ที่มีพิษรุนแรงเมื่อใช้เกินขนาด เนื่องจากมี narrow therapeutic index และทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายต่อระบบหัวใจและระบบประสาท
1. กลไกการเกิดพิษ (Toxic Mechanisms)
Sodium channel blockade QRS widening, arrhythmias
Potassium channel blockade QT prolongation, torsades de pointes
Alpha-1 adrenergic blockade ภาวะความดันตก
Anticholinergic effects ภาวะสับสน ชัก
GABA receptor antagonism ชัก
2. อาการและอาการแสดงทางคลินิก (Clinical Features)
A. ระบบหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular)
QRS widening (>100 ms) เสี่ยง ventricular tachycardia (VT)
QT prolongation เสี่ยง torsades de pointes
Hypotension (จาก vasodilation และ myocardial depression)
Sinus tachycardia (จาก anticholinergic effect)
B. ระบบประสาทส่วนกลาง (CNS)
Anticholinergic toxidrome:
ร้อนแดง หน้าแดง (Flushing)
ตาแห้ง ปากแห้ง (Dry mouth)
สับสน เพ้อ (Delirium)
ไม่ปัสสาวะ (Urinary retention)
ชัก (Seizures)
โคม่า (Coma)
C. ระบบทางเดินหายใจ (Respiratory)
Central respiratory depression หายใจล้มเหลว
Aspiration pneumonia (จาก decreased consciousness)
3. การประเมินผู้ป่วย (Diagnostic Approach)
A. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
Serum amitriptyline level (แต่ไม่จำเป็นต้องรอผลในการรักษา)
ECG (ประเมิน QRS width, QT interval)
ABG (หากมี respiratory depression)
Electrolytes (โดยเฉพาะ K, Mg² หากมี arrhythmia)
CK (หากมี rhabdomyolysis จาก seizures)
B. การตรวจพิเศษ
Chest X-ray (หากสงสัย aspiration)
CT brain (หากแยกสาเหตุอื่นของ altered mental status)
4. การรักษา (Management)
A. การรักษาเบื้องต้น (Initial Stabilization)
ABCs (Airway, Breathing, Circulation)
Intubation หาก GCS 8 หรือ respiratory failure
IV fluids (Normal saline) สำหรับ hypotension
GI Decontamination
Activated charcoal (50-100 g ใน 1-2 ชม. หลัง ingestion) หากผู้ป่วยรู้สึกตัวดี
หลีกเลี่ยง gastric lavage (เสี่ยง aspiration)
B. การรักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (Cardiac Toxicity)
ภาวะ/อาการ การรักษา
QRS widening (>100 ms) Sodium bicarbonate (1-2 mEq/kg IV bolus infusion)
VT/VF Defibrillation Sodium bicarbonate
Hypotension IV fluids Norepinephrine (หากไม่ดีขึ้น)
Torsades de pointes Magnesium sulfate 2 g IV
C. การรักษาภาวะชัก (Seizures)
Benzodiazepines (First-line)
Lorazepam 2-4 mg IV หรือ Diazepam 5-10 mg IV
หากดื้อต่อ benzodiazepines Propofol หรือ Barbiturates
D. การรักษาภาวะ Anticholinergic Toxicity
Physostigmine (ใช้เฉพาะในภาวะ severe anticholinergic effects เช่น seizures, arrhythmias ที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษามาตรฐาน)
ขนาดยา: 0.5-2 mg IV ช้าๆ
ข้อห้าม ในผู้ป่วยที่มี QRS widening (เสี่ยง asystole)
E. การกำจัดพิษ (Enhanced Elimination)
ไม่แนะนำ hemodialysis/hemoperfusion (เนื่องจาก TCA มี protein binding สูง)
รักษาแบบประคับประคองจนกว่าพิษจะถูกกำจัดทางตับ
5. การติดตามและการพยากรณ์โรค (Monitoring & Prognosis)
ECG monitoring อย่างน้อย 24 ชม. (เนื่องจากพิษอาจยาวนานถึง 72 ชม.)
ผู้ป่วยที่มี QRS >100 ms มีความเสี่ยงสูงต่อ cardiac arrest
อัตราการเสียชีวิต ~2-5% ใน severe overdose
6. ข้อควรระวังสำคัญ (Key Clinical Pearls)
Sodium bicarbonate คือยาหลักในการรักษา cardiac toxicity
หลีกเลี่ยง Class Ia/Ic antiarrhythmics (เช่น procainamide, flecainide) เพราะอาจ worsen sodium channel blockade
Physostigmine ใช้เฉพาะในกรณีรุนแรงและไม่มี cardiac toxicity
สรุปแนวทางการรักษา Amitriptyline Overdose
ประเมิน ABCs และ ECG ทันที
ให้ Sodium bicarbonate หาก QRS กว้าง (>100 ms)
รักษาชักด้วย Benzodiazepines
รักษาความดันด้วย IV fluids ± vasopressors
ตรวจติดต่ออย่างน้อย 24 ชม.
หากสงสัย TCA overdose ควรส่งต่อ ICU หรือศูนย์พิษวิทยา ทันที!
Amitriptyline เป็น tricyclic antidepressant (TCA) ที่มีพิษรุนแรงเมื่อใช้เกินขนาด เนื่องจากมี narrow therapeutic index และทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายต่อระบบหัวใจและระบบประสาท
1. กลไกการเกิดพิษ (Toxic Mechanisms)
Sodium channel blockade QRS widening, arrhythmias
Potassium channel blockade QT prolongation, torsades de pointes
Alpha-1 adrenergic blockade ภาวะความดันตก
Anticholinergic effects ภาวะสับสน ชัก
GABA receptor antagonism ชัก
2. อาการและอาการแสดงทางคลินิก (Clinical Features)
A. ระบบหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular)
QRS widening (>100 ms) เสี่ยง ventricular tachycardia (VT)
QT prolongation เสี่ยง torsades de pointes
Hypotension (จาก vasodilation และ myocardial depression)
Sinus tachycardia (จาก anticholinergic effect)
B. ระบบประสาทส่วนกลาง (CNS)
Anticholinergic toxidrome:
ร้อนแดง หน้าแดง (Flushing)
ตาแห้ง ปากแห้ง (Dry mouth)
สับสน เพ้อ (Delirium)
ไม่ปัสสาวะ (Urinary retention)
ชัก (Seizures)
โคม่า (Coma)
C. ระบบทางเดินหายใจ (Respiratory)
Central respiratory depression หายใจล้มเหลว
Aspiration pneumonia (จาก decreased consciousness)
3. การประเมินผู้ป่วย (Diagnostic Approach)
A. การตรวจทางห้องปฏิบัติการ
Serum amitriptyline level (แต่ไม่จำเป็นต้องรอผลในการรักษา)
ECG (ประเมิน QRS width, QT interval)
ABG (หากมี respiratory depression)
Electrolytes (โดยเฉพาะ K, Mg² หากมี arrhythmia)
CK (หากมี rhabdomyolysis จาก seizures)
B. การตรวจพิเศษ
Chest X-ray (หากสงสัย aspiration)
CT brain (หากแยกสาเหตุอื่นของ altered mental status)
4. การรักษา (Management)
A. การรักษาเบื้องต้น (Initial Stabilization)
ABCs (Airway, Breathing, Circulation)
Intubation หาก GCS 8 หรือ respiratory failure
IV fluids (Normal saline) สำหรับ hypotension
GI Decontamination
Activated charcoal (50-100 g ใน 1-2 ชม. หลัง ingestion) หากผู้ป่วยรู้สึกตัวดี
หลีกเลี่ยง gastric lavage (เสี่ยง aspiration)
B. การรักษาภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ (Cardiac Toxicity)
ภาวะ/อาการ การรักษา
QRS widening (>100 ms) Sodium bicarbonate (1-2 mEq/kg IV bolus infusion)
VT/VF Defibrillation Sodium bicarbonate
Hypotension IV fluids Norepinephrine (หากไม่ดีขึ้น)
Torsades de pointes Magnesium sulfate 2 g IV
C. การรักษาภาวะชัก (Seizures)
Benzodiazepines (First-line)
Lorazepam 2-4 mg IV หรือ Diazepam 5-10 mg IV
หากดื้อต่อ benzodiazepines Propofol หรือ Barbiturates
D. การรักษาภาวะ Anticholinergic Toxicity
Physostigmine (ใช้เฉพาะในภาวะ severe anticholinergic effects เช่น seizures, arrhythmias ที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษามาตรฐาน)
ขนาดยา: 0.5-2 mg IV ช้าๆ
ข้อห้าม ในผู้ป่วยที่มี QRS widening (เสี่ยง asystole)
E. การกำจัดพิษ (Enhanced Elimination)
ไม่แนะนำ hemodialysis/hemoperfusion (เนื่องจาก TCA มี protein binding สูง)
รักษาแบบประคับประคองจนกว่าพิษจะถูกกำจัดทางตับ
5. การติดตามและการพยากรณ์โรค (Monitoring & Prognosis)
ECG monitoring อย่างน้อย 24 ชม. (เนื่องจากพิษอาจยาวนานถึง 72 ชม.)
ผู้ป่วยที่มี QRS >100 ms มีความเสี่ยงสูงต่อ cardiac arrest
อัตราการเสียชีวิต ~2-5% ใน severe overdose
6. ข้อควรระวังสำคัญ (Key Clinical Pearls)
Sodium bicarbonate คือยาหลักในการรักษา cardiac toxicity
หลีกเลี่ยง Class Ia/Ic antiarrhythmics (เช่น procainamide, flecainide) เพราะอาจ worsen sodium channel blockade
Physostigmine ใช้เฉพาะในกรณีรุนแรงและไม่มี cardiac toxicity
สรุปแนวทางการรักษา Amitriptyline Overdose
ประเมิน ABCs และ ECG ทันที
ให้ Sodium bicarbonate หาก QRS กว้าง (>100 ms)
รักษาชักด้วย Benzodiazepines
รักษาความดันด้วย IV fluids ± vasopressors
ตรวจติดต่ออย่างน้อย 24 ชม.
หากสงสัย TCA overdose ควรส่งต่อ ICU หรือศูนย์พิษวิทยา ทันที!
บทความที่เกี่ยวข้อง
เป็นภาวะฉุกเฉินทางหัวใจที่ร้ายแรงที่สุดรูปแบบหนึ่งของ acute coronary syndrome (ACS)
