CPR เด็กเล็ก ใช้นิ้วหรือส้นมือ?
5 ผู้เข้าชม
CPR เด็กเล็ก ใช้นิ้วหรือส้นมือ?
การกดหน้าอกเด็กทารก (Infant CPR) มีเทคนิคที่แตกต่างกัน และมีคำแนะนำใหม่ล่าสุดในปี 2025 ดังนี้
1. เทคนิคสองนิ้วโอบล้อม (2 thumbencircling hands technique)
วิธีการ: ใช้สองนิ้วหัวแม่มือกดลงบนกระดูกหน้าอก ส่วนนิ้วมือที่เหลือโอบรอบหน้าอกทารก
เหตุผล: จากงานวิจัยแบบจำลอง (Simulation studies) พบว่าเทคนิคนี้ให้ประสิทธิภาพในการกดหน้าอกที่ดีกว่า โดยเฉพาะในเรื่องของ ความลึกของการกด ที่เหมาะสม
2. เทคนิคสันมือเดียว (Heel of 1 hand technique)
วิธีการ: ใช้สันมือ (ส่วนฐานของฝ่ามือ) ข้างเดียวในการกดหน้าอกทารก
เหตุผล: มีการศึกษาจริงในสถานพยาบาลพบว่าเทคนิคนี้ให้ ความลึกของการกดได้มากกว่า เทคนิคสองนิ้วโอบล้อม
ข้อควรระวัง: ใช้ในกรณีที่ผู้ช่วยเหลือไม่สามารถโอบมือรอบหน้าอกทารกได้ทางกายภาพ
สรุปความแตกต่างและเหตุผล
เทคนิคเก่าที่ "ไม่แนะนำอีกต่อไป" แล้วคือ เทคนิคสองนิ้ว (2-finger technique) ซึ่งเคยใช้กันมานาน เนื่องจากพบว่าเมื่อใช้เทคนิคนี้ ไม่มีการกดหน้าอกใดที่ปฏิบัติตามแนวทางของ AHA ได้
เทคนิคใหม่ที่แนะนำ คือการใช้ สันมือเดียว หรือ สองนิ้วโอบล้อม เนื่องจากให้ความลึกในการกดที่มีประสิทธิภาพมากกว่า
การเลือกใช้: ผู้ช่วยเหลือสามารถเลือกใช้ได้ระหว่างสองเทคนิคนี้ โดยพิจารณาจากความสะดวกและความสามารถทางกายภาพของตนเอง
กล่าวโดยสรุป: คำแนะนำล่าสุดเปลี่ยนจากการใช้ "สองนิ้ว" มาเป็นใช้ "สันมือเดียว" หรือ "สองนิ้วโอบล้อม" แทน เนื่องจากหลักฐานทางการแพทย์พบว่าทั้งสองวิธีนี้ให้การกดหน้าอกที่มีประสิทธิภาพและได้ความลึกที่เหมาะสมกว่า
การวิเคราะห์เชิงลึก: เทคนิคการกดหน้าอกทารก และเหตุผลทางสรีรวิทยาและหลักฐาน
การเปลี่ยนแปลงคำแนะนำนี้ไม่ได้เกิดขึ้นแบบสุ่ม แต่มีพื้นฐานมาจากความเข้าใจด้านสรีรวิทยาและกลศาสตร์ของการกดหน้าอกอย่างลึกซึ้ง
1. กลศาสตร์และสรีรวิทยาเปรียบเทียบของแต่ละเทคนิค
ก. เทคนิคสองนิ้วโอบล้อม (2 Thumb-Encircling Hands)
กลศาสตร์: การใช้ทั้งสองนิ้วหัวแม่มือสร้างพื้นที่กดที่กว้างและสม่ำเสมอบนกระดูกสันอก (Sternum) การโอบมือรอบหน้าอกทารกไม่ได้มีไว้แค่จับยึด แต่ทำหน้าที่สำคัญสองอย่าง:
1. สร้างวงโคจรปิด (Closed Loop): ช่วยให้แรงกดจากนิ้วหัวแม่มือส่งผ่านไปยังหัวใจและ mediastinum โดยตรง โดยสูญเสียพลังงานไปกับการเคลื่อนไหวของผนังหน้าอกน้อยที่สุด
2. ให้การรองรับ (Support): ช่วยป้องกันไม่ให้ร่างกายทารกเคลื่อนที่ไปมาขณะกด ทำให้พลังงานจากการกดมุ่งไปที่การบีบเลือดจากหัวใจอย่างมีประสิทธิภาพ
สรีรวิทยา: เนื่องจากแรงกดกระจายอย่างมีประสิทธิภาพและร่างกายทารกเคลื่อนไหวน้อย เทคนิคนี้จึงมีแนวโน้มที่จะ ให้ความลึกที่สม่ำเสมอและเหมาะสม ตามคำแนะนำ (ประมาณ 1.5 นิ้ว หรือ 4 ซม. สำหรับทารก) และลดการสะท้อนกลับ (recoil) ที่ไม่สมบูรณ์ ซึ่งสำคัญต่อการไหลเวียนเลือดของหัวใจ
จุดด้อย: ในทารกที่ขนาดค่อนข้างใหญ่ หรือผู้ช่วยเหลือมีมือขนาดเล็ก อาจทำได้ไม่สะดวกหรือไม่สามารถโอบรอบได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ข. เทคนิคสันมือเดียว (Heel of 1 Hand)
กลศาสตร์: ใช้แรงจากกล้ามเนื้อมัดใหญ่ของแขนและไหล่ผ่านฐานของฝ่ามือ ซึ่งโดยธรรมชาติแล้วให้แรงกดได้มากกว่าการใช้เพียงนิ้ว
สรีรวิทยา: การศึกษาระดับสังเกตการณ์ (Observational Study) ที่อ้างถึงในเนื้อหา ชี้ให้เห็นว่าเทคนิคนี้ให้ ความลึกของการกดได้มากกว่า ซึ่งอาจเป็นข้อได้เปรียบในสถานการณ์จริงที่ปัจจัยเช่นเตียงนุ่ม หรือผู้ช่วยเหลือกดไม่ลึกพอเนื่องจากความกลัวทำร้ายทารก
จุดด้อย/ข้อควรระวัง:
ความเสี่ยงต่อการกดลึกเกินไป: แรงกดที่มากกว่าอาจนำไปสู่การกดที่ลึกเกินไปได้ ซึ่งทำให้เกิดการบาดเจ็บภายใน เช่น กระดูกซี่โครงหัก หรืออันตรายต่ออวัยวะในช่องท้อง
ความเสถียรของร่างกายทารก: เทคนิคนี้อาจไม่มีความเสถียรเท่าการโอบล้อม ทำให้ร่างกายทารกโยกไปมาได้บ้างระหว่างการกด
ค. เทคนิคสองนิ้ว (2-Finger Technique) - เทคนิคเก่าที่ไม่แนะนำ
กลศาสตร์: ใช้เพียงปลายนิ้วสองนิ้ว (มักเป็นนิ้วชี้และนิ้วกลาง) กดลงบนหน้าอก
เหตุผลที่ถูกยกเลิก:
1. พื้นที่กดที่เล็ก: ทำให้แรงกดกระจุกตัวบนพื้นที่เล็ก ส่งผลให้ความดันบนจุดกดสูงเกินไปและเพิ่มความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บที่เนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง
2. การสูญเสียพลังงาน (Energy Dissipation): แรงกดจากนิ้วจะทำให้หน้าอกทารก "ยุบ" ลงเฉพาะจุด แทนที่จะเป็นการกดทั้งsternum ลงไปพร้อมกัน ซึ่งไม่สามารถบีบเลือดจากหัวใจได้มีประสิทธิภาพเท่า
3. ความลึกที่ไม่สม่ำเสมอ: จากการศึกษาที่อ้างถึง พบว่าแทบไม่มีช่วงใด (compression segment) ที่ทำตามแนวทาง AHA ได้สำเร็จ นั่นหมายถึงทั้งความลึกและอัตราไม่เป็นไปตามมาตรฐาน
4. ความเมื่อยล้า: กล้ามเนื้อนิ้วและมือเมื่อยล้าได้เร็วกว่ากล้ามเนื้อแขนและไหล่ ทำให้คุณภาพการกดลดลงอย่างรวดเร็วในการช่วยชีวิตที่ต้องทำต่อเนื่อง
2. การตีความหลักฐานและการศึกษา
Simulation Studies (การศึกษาแบบจำลอง): การศึกษาเหล่านี้ซึ่งมักทำในสภาพแวดล้อมที่ควบคุมได้ เป็นแหล่งข้อมูลสำคัญที่แสดงให้เห็นถึง ประสิทธิภาพเชิงกลศาสตร์ที่เหนือกว่า ของเทคนิคสองนิ้วโอบล้อม
Multicenter Prospective Observational Registry Study (การศึกษาสังเกตการณ์จากหลายศูนย์): การศึกษานี้สำคัญมากเพราะทำใน สถานการณ์จริง (Real-World Setting) ผลลัพธ์ที่ว่า "สันมือเดียวให้ความลึกมากกว่า" และ "สองนิ้วทำตามแนวทางไม่ได้เลย" เป็นหลักฐานระดับสูงที่ส่งผลโดยตรงต่อการเปลี่ยนแปลงคำแนะนำ
การที่คำแนะนำยังคงให้ใช้ทั้งสองเทคนิค (สองนิ้วโอบล้อม และ สันมือเดียว) สะท้อนถึงหลักการ ความได้ประโยชน์ในทางปฏิบัติ (Practical Utility) เพราะเป้าหมายสูงสุดคือการให้มีการกดหน้าอกที่มีประสิทธิภาพเกิดขึ้น โดยคำนึงถึงความหลากหลายของสถานการณ์และผู้ช่วยเหลือ
สรุปเปรียบเทียบเชิงลึก
เทคนิค กลศาสตร์หลัก ข้อได้เปรียบ ข้อเสียเปรียบ เหมาะสมกับ
สองนิ้วโอบล้อม สร้างวงโคจรปิด โอบรอบหน้าอก - ความลึกสม่ำเสมอและเหมาะสม
- ลดการเคลื่อนไหวของร่างกาย
- อาจเมื่อยล้าน้อยกว่า - อาจทำได้ยากในทารกใหญ่/มือผู้ช่วยเหลือเล็ก - ผู้ช่วยเหลือคนเดียวหรือสองคนที่สามารถโอบรอบได้
สันมือเดียว ใช้แรงจากกล้ามเนื้อมัดใหญ่ - ให้ความลึกของการกดได้มาก
- ทำได้ง่ายกว่าในบางสถานการณ์ - ความเสี่ยงกดลึกเกินไปและบาดเจ็บ
- ความเสถียรของทารกอาจน้อยกว่า - เมื่อไม่สามารถโอบรอบหน้าอกได้
- เมื่อผู้ช่วยเหลือกดด้วยสองนิ้วโอบล้อมแล้วไม่ลึกพอ
สองนิ้ว (เลิกใช้) กดเฉพาะจุดด้วยปลายนิ้ว - (ในอดีต) คิดว่าปลอดภัย - ประสิทธิภาพต่ำมาก
- ความลึกไม่สม่ำเสมอ
- เมื่อยล้าง่าย
- เสี่ยงบาดเจ็บเฉพาะจุด - ไม่แนะนำให้ใช้เลย
ข้อสรุปสุดท้าย: การเปลี่ยนแปลงนี้เป็นการ ยกระดับมาตรฐานการช่วยชีวิตทารกจากหลักฐานทางทฤษฎี สู่หลักฐานจากการปฏิบัติงานจริง โดยยอมรับว่าในสถานการณ์ฉุกเฉินที่ตึงเครียด การใช้เทคนิคที่ให้แรงกดที่มีประสิทธิภาพมากกว่า (แม้จะมีข้อเสียบางประการ) ย่อมดีกว่าการยึดติดกับเทคนิคเก่าที่พิสูจน์แล้วว่า "ทำตามมาตรฐานไม่ได้" ในทางปฏิบัติ
การกดหน้าอกเด็กทารก (Infant CPR) มีเทคนิคที่แตกต่างกัน และมีคำแนะนำใหม่ล่าสุดในปี 2025 ดังนี้
1. เทคนิคสองนิ้วโอบล้อม (2 thumbencircling hands technique)
วิธีการ: ใช้สองนิ้วหัวแม่มือกดลงบนกระดูกหน้าอก ส่วนนิ้วมือที่เหลือโอบรอบหน้าอกทารก
เหตุผล: จากงานวิจัยแบบจำลอง (Simulation studies) พบว่าเทคนิคนี้ให้ประสิทธิภาพในการกดหน้าอกที่ดีกว่า โดยเฉพาะในเรื่องของ ความลึกของการกด ที่เหมาะสม
2. เทคนิคสันมือเดียว (Heel of 1 hand technique)
วิธีการ: ใช้สันมือ (ส่วนฐานของฝ่ามือ) ข้างเดียวในการกดหน้าอกทารก
เหตุผล: มีการศึกษาจริงในสถานพยาบาลพบว่าเทคนิคนี้ให้ ความลึกของการกดได้มากกว่า เทคนิคสองนิ้วโอบล้อม
ข้อควรระวัง: ใช้ในกรณีที่ผู้ช่วยเหลือไม่สามารถโอบมือรอบหน้าอกทารกได้ทางกายภาพ
สรุปความแตกต่างและเหตุผล
เทคนิคเก่าที่ "ไม่แนะนำอีกต่อไป" แล้วคือ เทคนิคสองนิ้ว (2-finger technique) ซึ่งเคยใช้กันมานาน เนื่องจากพบว่าเมื่อใช้เทคนิคนี้ ไม่มีการกดหน้าอกใดที่ปฏิบัติตามแนวทางของ AHA ได้
เทคนิคใหม่ที่แนะนำ คือการใช้ สันมือเดียว หรือ สองนิ้วโอบล้อม เนื่องจากให้ความลึกในการกดที่มีประสิทธิภาพมากกว่า
การเลือกใช้: ผู้ช่วยเหลือสามารถเลือกใช้ได้ระหว่างสองเทคนิคนี้ โดยพิจารณาจากความสะดวกและความสามารถทางกายภาพของตนเอง
กล่าวโดยสรุป: คำแนะนำล่าสุดเปลี่ยนจากการใช้ "สองนิ้ว" มาเป็นใช้ "สันมือเดียว" หรือ "สองนิ้วโอบล้อม" แทน เนื่องจากหลักฐานทางการแพทย์พบว่าทั้งสองวิธีนี้ให้การกดหน้าอกที่มีประสิทธิภาพและได้ความลึกที่เหมาะสมกว่า
การวิเคราะห์เชิงลึก: เทคนิคการกดหน้าอกทารก และเหตุผลทางสรีรวิทยาและหลักฐาน
การเปลี่ยนแปลงคำแนะนำนี้ไม่ได้เกิดขึ้นแบบสุ่ม แต่มีพื้นฐานมาจากความเข้าใจด้านสรีรวิทยาและกลศาสตร์ของการกดหน้าอกอย่างลึกซึ้ง
1. กลศาสตร์และสรีรวิทยาเปรียบเทียบของแต่ละเทคนิค
ก. เทคนิคสองนิ้วโอบล้อม (2 Thumb-Encircling Hands)
กลศาสตร์: การใช้ทั้งสองนิ้วหัวแม่มือสร้างพื้นที่กดที่กว้างและสม่ำเสมอบนกระดูกสันอก (Sternum) การโอบมือรอบหน้าอกทารกไม่ได้มีไว้แค่จับยึด แต่ทำหน้าที่สำคัญสองอย่าง:
1. สร้างวงโคจรปิด (Closed Loop): ช่วยให้แรงกดจากนิ้วหัวแม่มือส่งผ่านไปยังหัวใจและ mediastinum โดยตรง โดยสูญเสียพลังงานไปกับการเคลื่อนไหวของผนังหน้าอกน้อยที่สุด
2. ให้การรองรับ (Support): ช่วยป้องกันไม่ให้ร่างกายทารกเคลื่อนที่ไปมาขณะกด ทำให้พลังงานจากการกดมุ่งไปที่การบีบเลือดจากหัวใจอย่างมีประสิทธิภาพ
สรีรวิทยา: เนื่องจากแรงกดกระจายอย่างมีประสิทธิภาพและร่างกายทารกเคลื่อนไหวน้อย เทคนิคนี้จึงมีแนวโน้มที่จะ ให้ความลึกที่สม่ำเสมอและเหมาะสม ตามคำแนะนำ (ประมาณ 1.5 นิ้ว หรือ 4 ซม. สำหรับทารก) และลดการสะท้อนกลับ (recoil) ที่ไม่สมบูรณ์ ซึ่งสำคัญต่อการไหลเวียนเลือดของหัวใจ
จุดด้อย: ในทารกที่ขนาดค่อนข้างใหญ่ หรือผู้ช่วยเหลือมีมือขนาดเล็ก อาจทำได้ไม่สะดวกหรือไม่สามารถโอบรอบได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ข. เทคนิคสันมือเดียว (Heel of 1 Hand)
กลศาสตร์: ใช้แรงจากกล้ามเนื้อมัดใหญ่ของแขนและไหล่ผ่านฐานของฝ่ามือ ซึ่งโดยธรรมชาติแล้วให้แรงกดได้มากกว่าการใช้เพียงนิ้ว
สรีรวิทยา: การศึกษาระดับสังเกตการณ์ (Observational Study) ที่อ้างถึงในเนื้อหา ชี้ให้เห็นว่าเทคนิคนี้ให้ ความลึกของการกดได้มากกว่า ซึ่งอาจเป็นข้อได้เปรียบในสถานการณ์จริงที่ปัจจัยเช่นเตียงนุ่ม หรือผู้ช่วยเหลือกดไม่ลึกพอเนื่องจากความกลัวทำร้ายทารก
จุดด้อย/ข้อควรระวัง:
ความเสี่ยงต่อการกดลึกเกินไป: แรงกดที่มากกว่าอาจนำไปสู่การกดที่ลึกเกินไปได้ ซึ่งทำให้เกิดการบาดเจ็บภายใน เช่น กระดูกซี่โครงหัก หรืออันตรายต่ออวัยวะในช่องท้อง
ความเสถียรของร่างกายทารก: เทคนิคนี้อาจไม่มีความเสถียรเท่าการโอบล้อม ทำให้ร่างกายทารกโยกไปมาได้บ้างระหว่างการกด
ค. เทคนิคสองนิ้ว (2-Finger Technique) - เทคนิคเก่าที่ไม่แนะนำ
กลศาสตร์: ใช้เพียงปลายนิ้วสองนิ้ว (มักเป็นนิ้วชี้และนิ้วกลาง) กดลงบนหน้าอก
เหตุผลที่ถูกยกเลิก:
1. พื้นที่กดที่เล็ก: ทำให้แรงกดกระจุกตัวบนพื้นที่เล็ก ส่งผลให้ความดันบนจุดกดสูงเกินไปและเพิ่มความเสี่ยงต่อการบาดเจ็บที่เนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง
2. การสูญเสียพลังงาน (Energy Dissipation): แรงกดจากนิ้วจะทำให้หน้าอกทารก "ยุบ" ลงเฉพาะจุด แทนที่จะเป็นการกดทั้งsternum ลงไปพร้อมกัน ซึ่งไม่สามารถบีบเลือดจากหัวใจได้มีประสิทธิภาพเท่า
3. ความลึกที่ไม่สม่ำเสมอ: จากการศึกษาที่อ้างถึง พบว่าแทบไม่มีช่วงใด (compression segment) ที่ทำตามแนวทาง AHA ได้สำเร็จ นั่นหมายถึงทั้งความลึกและอัตราไม่เป็นไปตามมาตรฐาน
4. ความเมื่อยล้า: กล้ามเนื้อนิ้วและมือเมื่อยล้าได้เร็วกว่ากล้ามเนื้อแขนและไหล่ ทำให้คุณภาพการกดลดลงอย่างรวดเร็วในการช่วยชีวิตที่ต้องทำต่อเนื่อง
2. การตีความหลักฐานและการศึกษา
Simulation Studies (การศึกษาแบบจำลอง): การศึกษาเหล่านี้ซึ่งมักทำในสภาพแวดล้อมที่ควบคุมได้ เป็นแหล่งข้อมูลสำคัญที่แสดงให้เห็นถึง ประสิทธิภาพเชิงกลศาสตร์ที่เหนือกว่า ของเทคนิคสองนิ้วโอบล้อม
Multicenter Prospective Observational Registry Study (การศึกษาสังเกตการณ์จากหลายศูนย์): การศึกษานี้สำคัญมากเพราะทำใน สถานการณ์จริง (Real-World Setting) ผลลัพธ์ที่ว่า "สันมือเดียวให้ความลึกมากกว่า" และ "สองนิ้วทำตามแนวทางไม่ได้เลย" เป็นหลักฐานระดับสูงที่ส่งผลโดยตรงต่อการเปลี่ยนแปลงคำแนะนำ
การที่คำแนะนำยังคงให้ใช้ทั้งสองเทคนิค (สองนิ้วโอบล้อม และ สันมือเดียว) สะท้อนถึงหลักการ ความได้ประโยชน์ในทางปฏิบัติ (Practical Utility) เพราะเป้าหมายสูงสุดคือการให้มีการกดหน้าอกที่มีประสิทธิภาพเกิดขึ้น โดยคำนึงถึงความหลากหลายของสถานการณ์และผู้ช่วยเหลือ
สรุปเปรียบเทียบเชิงลึก
เทคนิค กลศาสตร์หลัก ข้อได้เปรียบ ข้อเสียเปรียบ เหมาะสมกับ
สองนิ้วโอบล้อม สร้างวงโคจรปิด โอบรอบหน้าอก - ความลึกสม่ำเสมอและเหมาะสม
- ลดการเคลื่อนไหวของร่างกาย
- อาจเมื่อยล้าน้อยกว่า - อาจทำได้ยากในทารกใหญ่/มือผู้ช่วยเหลือเล็ก - ผู้ช่วยเหลือคนเดียวหรือสองคนที่สามารถโอบรอบได้
สันมือเดียว ใช้แรงจากกล้ามเนื้อมัดใหญ่ - ให้ความลึกของการกดได้มาก
- ทำได้ง่ายกว่าในบางสถานการณ์ - ความเสี่ยงกดลึกเกินไปและบาดเจ็บ
- ความเสถียรของทารกอาจน้อยกว่า - เมื่อไม่สามารถโอบรอบหน้าอกได้
- เมื่อผู้ช่วยเหลือกดด้วยสองนิ้วโอบล้อมแล้วไม่ลึกพอ
สองนิ้ว (เลิกใช้) กดเฉพาะจุดด้วยปลายนิ้ว - (ในอดีต) คิดว่าปลอดภัย - ประสิทธิภาพต่ำมาก
- ความลึกไม่สม่ำเสมอ
- เมื่อยล้าง่าย
- เสี่ยงบาดเจ็บเฉพาะจุด - ไม่แนะนำให้ใช้เลย
ข้อสรุปสุดท้าย: การเปลี่ยนแปลงนี้เป็นการ ยกระดับมาตรฐานการช่วยชีวิตทารกจากหลักฐานทางทฤษฎี สู่หลักฐานจากการปฏิบัติงานจริง โดยยอมรับว่าในสถานการณ์ฉุกเฉินที่ตึงเครียด การใช้เทคนิคที่ให้แรงกดที่มีประสิทธิภาพมากกว่า (แม้จะมีข้อเสียบางประการ) ย่อมดีกว่าการยึดติดกับเทคนิคเก่าที่พิสูจน์แล้วว่า "ทำตามมาตรฐานไม่ได้" ในทางปฏิบัติ
บทความที่เกี่ยวข้อง
