หญิงหายใจลำบากฉับพลัน ขาบวมข้างเดียว สงสัยลิ่มเลือดปอด ตรวจยืนยันอะไร?
2 ผู้เข้าชม
ผู้ป่วยหญิงมีอาการหายใจลำบากฉับพลัน ขาบวมข้างขวา มีประวัติที่น่าสงสัยภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด?
A. ซีทีสแกนหลอดเลือดปอด (CT Angiography)
B. เอกซเรย์ทรวงอก
C. อัลตราซาวด์ดอปเปลอร์
ตอบ A. ซีทีสแกนหลอดเลือดปอด (CT Pulmonary Angiography หรือ CTA) เป็นการตรวจที่เหมาะสมและให้การวินิจฉัยที่แม่นยำที่สุดสำหรับภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
จากอาการผู้ป่วยหญิงที่มีอาการหายใจลำบากฉับพลัน ร่วมกับขาบวมข้างขวา และมีประวัติที่น่าสงสัยภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด (pulmonary embolism) อาการทั้งหมดนี้ชี้ให้เห็นถึงภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ต้องได้รับการวินิจฉัยที่รวดเร็วและแม่นยำ
เมื่อพิจารณาตัวเลือกการตรวจวินิจฉัย A. ซีทีสแกนหลอดเลือดปอด (CT Pulmonary Angiography หรือ CTA) เป็นการตรวจที่เหมาะสมและให้การวินิจฉัยที่แม่นยำที่สุดสำหรับภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
เหตุผลเชิงลึกทางการแพทย์ที่เลือกซีทีเอสแกนหลอดเลือดปอด:
1. ความไวและความจำเพาะสูง:
ซีทีเอสแกนหลอดเลือดปอดมีความไวมากกว่า 95 เปอร์เซ็นต์และความจำเพาะมากกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ในการวินิจฉัยภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
สามารถตรวจพบลิ่มเลือดในหลอดเลือด pulmonary arteries ขนาดใหญ่และขนาดเล็กได้
ให้ภาพสามมิติที่แสดงตำแหน่งและขนาดของลิ่มเลือดได้ชัดเจน
2. ความสามารถในการวินิจฉัยแยกโรค:
สามารถแยกภาวะอื่นที่ทำให้หายใจลำบากฉับพลันได้ เช่น ปอดอักเสบ ภาวะโพรงเยื่อหุ้มปอดมีอากาศ หรือโรคของหัวใจ
ประเมินสภาพปอดและหัวใจได้พร้อมกัน
ตรวจพบ right ventricular strain ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนรุนแรงของลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
3. ความรวดเร็วและความพร้อมในการตรวจ:
ทำได้รวดเร็วในโรงพยาบาลส่วนใหญ่
ให้ผลการตรวจภายในเวลาอันสั้น
เหมาะกับผู้ป่วยที่มีอาการฉับพลัน
การพิจารณาตัวเลือกอื่นๆ:
B. เอกซเรย์ทรวงอก:
มีประโยชน์ในการตรวจเบื้องต้นแต่ไม่สามารถวินิจฉัยลิ่มเลือดอุดกั้นในปอดได้
อาจพบลักษณะ indirect บางอย่างเช่น Westernark's sign หรือ Hampton's hump
ใช้ primarily เพื่อแยกภาวะอื่น
C. อัลตราซาวด์ดอปเปลอร์:
มีประโยชน์สำหรับวินิจฉัย deep vein thrombosis ที่ขาซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของลิ่มเลือด
แต่ไม่สามารถวินิจฉัยลิ่มเลือดในปอดได้โดยตรง
ควรทำร่วมกับซีทีเอสแกน
กลไกการเกิดโรคและความสัมพันธ์ทางคลินิก:
อาการขาบวมข้างขวาบ่งชี้ถึง deep vein thrombosis ที่ขาข้างนั้น ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดลิ่มเลือดที่พบบ่อยที่สุด เมื่อลิ่มเลือดลุดลอยเข้าสู่กระแสเลือดผ่าน inferior vena cava และหัวใจด้านขวา จะไปอุดตันที่หลอดเลือด pulmonary arteries ทำให้เกิดอาการหายใจลำบากฉับพลัน
แนวทางการจัดการผู้ป่วย:
เริ่มให้การรักษาเบื้องต้นด้วย anticoagulants ในกรณีที่สงสัยสูง
ส่งตรวจซีทีเอสแกนหลอดเลือดปอดเพื่อยืนยันการวินิจฉัย
พิจารณาตรวจอัลตราซาวด์ดอปเปลอร์ที่ขาเพื่อหาตำแหน่งแหล่งกำเนิดลิ่มเลือด
ประเมินความรุนแรงของโรคและให้การรักษาตามความเหมาะสม
ข้อควรระวัง:
ต้องประเมิน renal function ก่อนทำซีทีเอสแกนเนื่องจากต้องใช้ contrast media
ในกรณีที่แพ้ contrast media อาจพิจารณาการตรวจ V/Q scan แทน
โดยสรุป การทำซีทีเอสแกนหลอดเลือดปอดเป็นการตรวจที่เหมาะสมที่สุด เนื่องจากให้การวินิจฉัยที่แม่นยำ รวดเร็ว และสามารถประเมินความรุนแรงของโรคได้ครบถ้วน
A. ซีทีสแกนหลอดเลือดปอด (CT Angiography)
B. เอกซเรย์ทรวงอก
C. อัลตราซาวด์ดอปเปลอร์
ตอบ A. ซีทีสแกนหลอดเลือดปอด (CT Pulmonary Angiography หรือ CTA) เป็นการตรวจที่เหมาะสมและให้การวินิจฉัยที่แม่นยำที่สุดสำหรับภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
จากอาการผู้ป่วยหญิงที่มีอาการหายใจลำบากฉับพลัน ร่วมกับขาบวมข้างขวา และมีประวัติที่น่าสงสัยภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด (pulmonary embolism) อาการทั้งหมดนี้ชี้ให้เห็นถึงภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ที่ต้องได้รับการวินิจฉัยที่รวดเร็วและแม่นยำ
เมื่อพิจารณาตัวเลือกการตรวจวินิจฉัย A. ซีทีสแกนหลอดเลือดปอด (CT Pulmonary Angiography หรือ CTA) เป็นการตรวจที่เหมาะสมและให้การวินิจฉัยที่แม่นยำที่สุดสำหรับภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
เหตุผลเชิงลึกทางการแพทย์ที่เลือกซีทีเอสแกนหลอดเลือดปอด:
1. ความไวและความจำเพาะสูง:
ซีทีเอสแกนหลอดเลือดปอดมีความไวมากกว่า 95 เปอร์เซ็นต์และความจำเพาะมากกว่า 90 เปอร์เซ็นต์ในการวินิจฉัยภาวะลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
สามารถตรวจพบลิ่มเลือดในหลอดเลือด pulmonary arteries ขนาดใหญ่และขนาดเล็กได้
ให้ภาพสามมิติที่แสดงตำแหน่งและขนาดของลิ่มเลือดได้ชัดเจน
2. ความสามารถในการวินิจฉัยแยกโรค:
สามารถแยกภาวะอื่นที่ทำให้หายใจลำบากฉับพลันได้ เช่น ปอดอักเสบ ภาวะโพรงเยื่อหุ้มปอดมีอากาศ หรือโรคของหัวใจ
ประเมินสภาพปอดและหัวใจได้พร้อมกัน
ตรวจพบ right ventricular strain ซึ่งเป็นภาวะแทรกซ้อนรุนแรงของลิ่มเลือดอุดกั้นในปอด
3. ความรวดเร็วและความพร้อมในการตรวจ:
ทำได้รวดเร็วในโรงพยาบาลส่วนใหญ่
ให้ผลการตรวจภายในเวลาอันสั้น
เหมาะกับผู้ป่วยที่มีอาการฉับพลัน
การพิจารณาตัวเลือกอื่นๆ:
B. เอกซเรย์ทรวงอก:
มีประโยชน์ในการตรวจเบื้องต้นแต่ไม่สามารถวินิจฉัยลิ่มเลือดอุดกั้นในปอดได้
อาจพบลักษณะ indirect บางอย่างเช่น Westernark's sign หรือ Hampton's hump
ใช้ primarily เพื่อแยกภาวะอื่น
C. อัลตราซาวด์ดอปเปลอร์:
มีประโยชน์สำหรับวินิจฉัย deep vein thrombosis ที่ขาซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดของลิ่มเลือด
แต่ไม่สามารถวินิจฉัยลิ่มเลือดในปอดได้โดยตรง
ควรทำร่วมกับซีทีเอสแกน
กลไกการเกิดโรคและความสัมพันธ์ทางคลินิก:
อาการขาบวมข้างขวาบ่งชี้ถึง deep vein thrombosis ที่ขาข้างนั้น ซึ่งเป็นแหล่งกำเนิดลิ่มเลือดที่พบบ่อยที่สุด เมื่อลิ่มเลือดลุดลอยเข้าสู่กระแสเลือดผ่าน inferior vena cava และหัวใจด้านขวา จะไปอุดตันที่หลอดเลือด pulmonary arteries ทำให้เกิดอาการหายใจลำบากฉับพลัน
แนวทางการจัดการผู้ป่วย:
เริ่มให้การรักษาเบื้องต้นด้วย anticoagulants ในกรณีที่สงสัยสูง
ส่งตรวจซีทีเอสแกนหลอดเลือดปอดเพื่อยืนยันการวินิจฉัย
พิจารณาตรวจอัลตราซาวด์ดอปเปลอร์ที่ขาเพื่อหาตำแหน่งแหล่งกำเนิดลิ่มเลือด
ประเมินความรุนแรงของโรคและให้การรักษาตามความเหมาะสม
ข้อควรระวัง:
ต้องประเมิน renal function ก่อนทำซีทีเอสแกนเนื่องจากต้องใช้ contrast media
ในกรณีที่แพ้ contrast media อาจพิจารณาการตรวจ V/Q scan แทน
โดยสรุป การทำซีทีเอสแกนหลอดเลือดปอดเป็นการตรวจที่เหมาะสมที่สุด เนื่องจากให้การวินิจฉัยที่แม่นยำ รวดเร็ว และสามารถประเมินความรุนแรงของโรคได้ครบถ้วน
