อันตราย ปวดหน้าซีกซ้ายอย่างรุนแรงเมื่อพูด เคี้ยวอาหาร พยาธิสภาพอยู่ที่เส้นประสาทเส้นใด?

หญิงอายุ 45 ปี มีอาการปวดหน้าซีกซ้ายอย่างรุนแรง และปวดจี๊ด ๆ บริเวณขากรรไกรล่างซ้าย เป็นมากที่รอบปาก อาการรุนแรงขึ้นเมื่อพูด เคี้ยวอาหาร แปรงฟัน หรือสัมผัสถูกบริเวณมุมปาก พยาธิสภาพอยู่ที่เส้นประสาทเส้นใด?

A .Trigerminal nerve

B. Facial nerve

C. Glossopharyngeal nerve

D. Vagus nerve

E. Hypoglossal nerve

เฉลย: A.Trigeminal nerve 

เหตุผล:

อาการปวดใบหน้าที่มี Trigger point เป็นลักษณะเฉพาะของ Trigeminal neuralgia ซึ่งเกิดกับเส้นประสาทรับความรู้สึกหลักของใบหน้าเท่านั้น คือ Trigeminal nerve (CN V)

ทำไมข้ออื่นไม่ถูกต้อง?

B. Facial nerve (เส้นประสาทสมองคู่ที่ 7)
หน้าที่หลัก: ควบคุมการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อใบหน้า (ยักคิ้ว, หลับตา, ยิ้ม), รับรสที่ลิ้นส่วนหน้า, ควบคุมการหลั่งน้ำลายและน้ำตา
อาการหากผิดปกติ: อาการหลักคือ อัมพาตใบหน้าซีกนั้นๆ (ปากเบี้ยว, หลับตาไม่สนิท) หรือสูญเสียการรับรส
เหตุผลที่ไม่ใช่: เส้นประสาทเฟเชียลไม่ใช่เส้นประสาทรับความรู้สึกหลักของใบหน้า ดังนั้นการปวดแบบรับความรู้สึกจึงไม่เกี่ยวข้อง

C. Glossopharyngeal nerve (เส้นประสาทสมองคู่ที่ 9)
หน้าที่หลัก: รับรสและความรู้สึกที่ลิ้นส่วนหลัง, รับความรู้สึกที่คอหอย, ทอนซิล, หูส่วนกลาง
อาการหากผิดปกติ: ปวดบริเวณ ลำคอ, ทอนซิล, รูหู, หรือลิ้นส่วนหลัง มักเกิดอาการเวลากลืน
เหตุผลที่ไม่ใช่: พื้นที่ปวดของผู้ป่วย (หน้า, ขากรรไกร, รอบปาก) อยู่นอกเขตการรับความรู้สึกของเส้นประสาทคู่ที่ 9

D. Vagus nerve (เส้นประสาทสมองคู่ที่ 10)
หน้าที่หลัก: ควบคุมการทำงานของอวัยวะภายในทรวงอกและช่องท้องส่วนบน (เช่น หัวใจ, ปอด, ทางเดินอาหาร), ควบคุมการกลืนและพูด
อาการหากผิดปกติ: เสียงแหบ (เส้นเสียงเป็นอัมพาต), กลืนลำบาก, หัวใจเต้นเร็ว
เหตุผลที่ไม่ใช่: เส้นประสาทเวกัสไม่ได้รับความรู้สึกจากผิวหนังบริเวณใบหน้า ดังนั้นไม่เกี่ยวข้องกับอาการปวดใบหน้า

E. Hypoglossal nerve (เส้นประสาทสมองคู่ที่ 12)
หน้าที่หลัก: ควบคุมการเคลื่อนไหวของลิ้น
อาการหากผิดปกติ: ลิ้นบิดเบี้ยวหรือเคลื่อนไหวผิดปกติ (เมื่อแลบลิ้นจะเบี้ยวไปด้านที่มีรอยโรค), พูดไม่ชัด
เหตุผลที่ไม่ใช่: เป็นเส้นประสาทควบคุมการเคลื่อนไหวล้วนๆ ไม่ได้เกี่ยวข้องกับการรับความรู้สึกหรืออาการปวดใดๆ